تازهترین نسخه مرورگر کمپانی موزیلا با یک رابط خوب و عملکردی ارتقایافته به جمع همتایانش
میپیوندد.
خیلی وقت بود که منتظر فایرفاکس ۴ بودیم؛ حدودا دو سال پیش بود که فایرفاکس ۳٫۵ منتشر شد. تغییرات زیادی از آن زمان در دنیای مرورگرها رخ داده است. ولی اگرچه این انتظار طولانی بوده، برای آنهایی که شکیبایی پیشه کردند مثمر ثمر بوده است: فایرفاکس ۴ یک نرمافزار موفق است. این مرورگر مجهز به یک رابط بسیارخوب، سرعت قابل رقابت و سازگاری با HTML5 میباشد و دو تا از بهترین ویژگیهای مرورگر که در درازمدت مشخص خواهند شد را داراست: قدرت تجمیع برگههای پانوراما، و امکان همزمانسازی چندکامپیوتری Sync. با توجه به این موارد، و دیگر قابلیتهایی که این مرورگر ارائه مینماید، مایل خواهید بود تا فورا آن را امتحان کنید.
تازهترین نسخه مرورگر کمپانی موزیلا با یک رابط خوب و عملکردی ارتقایافته به جمع همتایانش میپیوندد. خیلی وقت بود که منتظر فایرفاکس ۴ بودیم؛ حدودا دو سال پیش بود که فایرفاکس ۳٫۵ منتشر شد. تغییرات زیادی از آن زمان در دنیای مرورگرها رخ داده است. ولی اگرچه این انتظار طولانی بوده، برای آنهایی که شکیبایی پیشه کردند مثمر ثمر بوده است: فایرفاکس ۴ یک نرمافزار موفق است. این مرورگر مجهز به یک رابط بسیارخوب، سرعت قابل رقابت و سازگاری با HTML5 میباشد و دو تا از بهترین ویژگیهای مرورگر که در درازمدت مشخص خواهند شد را داراست: قدرت تجمیع برگههای پانوراما، و امکان همزمانسازی چندکامپیوتری Sync. با توجه به این موارد، و دیگر قابلیتهایی که این مرورگر ارائه مینماید، مایل خواهید بود تا فورا آن را امتحان کنید. فایرفاکس لاغر میشود با روندی که فایرفاکس ۴ در پیش گرفته “کرومیزیشن (شبیهسازی به کروم)” در دنیای مرورگرها کامل میشود – همه مرورگرهای عمده اکنون از رابط ساده و حداقلی استفاده میکند که مرورگر کروم پیشتاز این روند میباشد. فایرفاکس به اندازه کروم به لاغری نگرائیده است، و چند قابلیت خاص خود را نیز دارد. رویهمرفته، به نظر میرسد نمای اولیه و حس مرورگرها به سادگی گرایش داشته، به گونهای که تمرکز بر محتوای صفحات وب بوده و منوها و بخش راهبری کوچکسازی شدهاند. فایرفاکس ۴ دارای یک رابط ساده است که فضای بیشتری در اختیار محتوای وب قرار می دهد تغییرات بصری ایجاد شده در فایرفاکس ۴ کاملا قابل توجه هستند. برگهها (تبها) حالا در بالاترین نقطه مرورگر، بالای میله آدرس (که فایرفاکس آن را “میله عالی” میخواند)، قرار گرفته اند. منوها ناپدید شدهاند؛ برای دسترسی به همه امکانات مرورگر روی دکمهای در بالای سمت چپ مرورگر که با عنوان “Firefox” برچسب خورده کلیک کنید تا یک منو باز شود. (اگر شما خیلی به منوها علاقهمندید هر زمان که خواستید میتوانید با کلیک روی دکمه “Firefox” و طی مسیر Options –> Menu Bar آن را در دسترس قرار دهید.) ارتفاع میله آدرس و دکمههای راهبری کاهش یافتهاند تا فضای بیشتری در اختیار صفحات وب قرار گیرد. دکمههای راهبری گرد شده و نمای نرمتری دارند و سادهتر شدهاند. علاوه بر این، دکمههای راهبری کمتری وجود دارند، و جای بعضیها عوض شده است. دکمههای بارگیریمجدد و توقف که قبلا جدا بودند در یک دکمه ترکیب شده و در انتهای سمت راست میله آدرس قرار گرفته است. نما و عملکرد این دکمه جدید بسته به اینکه یک صفحه در حال حاضر بارگیری میشود یا بارگیریاش تمام شده تغییر مییابد. جای دکمه “خانه” عوض شده و به منتهاعلیه سمت راست میله جستجو رفته است. برای بوکمارککردن صفحه کافیست روی آیکون ستاره در سمت راست میله آدرستان کلیک کنید. برای مرور بوکمارکهایتان، به جای استفاده از منوی بوکمارکها که قبلا در بالای پنجره بود روی یک دکمه کوچک در سمت راست دکمه “خانه” کلیک کنید. برای مرور بوکمارکها، به جای استفاده از منوی بوکمارکها که قبلا در بالای پنجره بود روی یک فلش کوچک رو به پایین که درست بالای دکمه “خانه” است کلیک نمایید. نتیجه: یک مرورگر با نمای مرتبتر و با امکانات راهبری سادهتر و فضای بیشتر برای دیدن محتوای صفحه وب. یک پانورامای جدید شاید مرورگر فایرفاکس ۴ برخی از ایدههای طراحی اولیه مرورگر کروم را قرض گرفته باشد، ولی چند قابلیت مفید جدید را نیز عرضه نموده است. قابلیت کلیدی در میان آنها “پانوراما” است، که به حل مشکل ازدیاد برگه کمک میکند. اگر شما از آن دسته افرادی هستید که مایل به باز گذاشتن برگههای بسیاری هستند، که باعث میشود یافتن برگه سریع موردنظر برایتان سخت شود، ممکن است پانوراما بهترین قابلیت جدید فایرفاکس ۴ برایتان باشد. فرض میکنیم که شما ۲۰ برگه را باز گذاشتهاید. بعضیها مربوط به سایتهای تکنولوژیکی مانند Computerworld هستند، بقیه به سایتهای شبکههای اجتماعی مانند توئیتر و فیسبوک مرتبط هستند، و سایر موارد. در چنین حالتی که اینهمه برگه باز هستند یافتن و تغییر مکان دادن به برگهای که دنبالش هستید سخت است. پانورمای فایرفاکس ۴ یک قابلیت کاملا جدید است که به تحت کنترل در آوردن برگه ها کمک می کند پانوراما تمام این کارها را با استفاده از قابلیتی که یادآور قابلیت Exposé and Spaces در سیستمعامل مکینتاش است انجام میدهد. روی دکمه پانوراما (یک آیکون مربعیشکل تشکیل یافته از چهار مستطیل کوچکتر) در بالای سمت راست پنجره فایرفاکس کلیک کنید تا به صفحهای برسید که تصاویر کوچکی از تمام برگههای باز شما که در یک جعبه واحد در برابر یک پسزمینه خالی جمع شدهاند نشان میدهد. (یادآوری: اگر شما الان دکمه پانوراما را نمیبینید، روی یک آیکون کوچک فلش رو به پایین در منتهاعلیه سمت راست ردیف برگههایتان کلیک کنید. منویی خواهید دید که برگههای باز شما را لیست کرده است. در این منو “گروههای برگه” را انتخاب کنید تا به صفحه پانوراما برسید. از این پس، دکمه پانوراما در مرورگر شما نمایان خواهد شد.) سپس میتوانید آن برگهها را در گروههایی قرار دهید – مثلا یک گروه شبکههای اجتماعی، یک گروه خبری، یک گروه سرگرمی و یک گروه تکنولوژی. اگر برگهای را از این جعبه بیرون بگذارید، پانوراما یک گروه برگه جدید ایجاد میکند. اگر برگه دیگر را از جعبه بیرون بگذارید و آن را بالای برگه اولی که آن را بیرون برده بودید بگذارید، آن برگهها گروه برگه خودشان را در جعبه خودشان تشکیل میدهند. شما میتوانید به این صورت گروههای جدیدی ایجاد کنید. همچنین میتوانید یک برگه را از یک گروه به گروه دیگر ببرید. اگر روی هر یک از این گروهها در پانوراما دابلکلیک کنید به حالت نرمال فایرفاکس باز خواهید گشت، ولی تنها برگههای قابل رؤیت آنهایی خواهند بود که در آن گروه هستند؛ برگههای گروههای دیگر مخفی میباشند. به پانوراما برگردید، روی یک گروه متفاوت کلیک کنید تا فقط با آن برگهها کار کنید. وقتی شما وب را مرور میکنید و برگههای جدید میافزایید، این برگهها به گروه برگهای که اکنون استفاده میکنید اضافه میشوند. پانوراما شامل قابلیتهای بسیار بیشتری نیز میشود، از جمله قابلیت بستن گروههای برگه، تغییر اندازه آنها و تغییر نامشان. شما همچنین میتوانید جستجوی محدودی را در تمام برگههای بازتان انجام دهید. پانوراما فقط URLها و عناوین برگههای باز را جستجو خواهد کرد، نه خود محتوای صفحات، ولی با این وجود این را میتوان یک قابلیت کوچک مفید دانست. پانوراما قابلیتهای بسیاری دارد که عادت کردن به آنها احتمالا قدری زمان خواهد برد. ولی اگر شما یکی از کاربرانی هستید که اغلب با برگههای متعدد سر و کار دارید هرگز از آن صرفنظر نخواهید کرد. امکانات بیشتر برای کار راحتتر با برگهها فایرفاکس ۴ یک قابلیت دیگر، به نام “تعویض به برگه”، را برای کمک به شما در کار کردن راحتتر با برگهها ارائه مینماید. مانند نسخه قبلی فایرفاکس، وقتی شما در میله آدرس چیزی تایپ میکنید، فایرفاکس در سوابق تایپ شما، جستجوهای قبلی و سایتهایی که بوکمارک کردهاید میگردد و موارد مناسب احتمالی را در یک لیست بازشونده زیر میله آدرس نمایش میدهد. با این حال، اکنون جستجوگر آن در برگههایی که باز کردهاید نیز میگردد. اگر مورد منطبقی را در برگههای باز شما یافت یک آیکون “تعویض به برگه” زیر عنوان صفحه وب در لیست بازشونده نشان میدهد. برای رفتن به این برگه روی این آیکون کلیک نمایید. این قابلیت نیز مانند پانوراما فقط URLها و کلمات در عناوین برگههای باز را جستجو میکند، نه محتوای خود سایتها را. اگرچه این قابلیت مفید است، ولی میتواند بهتر شود. هر نتیجه جستجویی که با برگههای باز تطبیق داشته باشد با لیست سوابق وب شما، جستجوهای قبلی و سایر موارد قاطی میشود. از اینرو به سختی میتوان در یک نگاه فهمید که آیا موارد تطبیقی یافته شده در برگههای باز هستند یا نه. قابلیت "تعویض به برگه" در فایرفاکس ۴ به شما امکان افزودن برگه های باز به جستجوی میله آدرستان را می دهد علاوه بر این، ممکن است موارد منطبق متعددی را برای یک صفحه به دست آورید. اگر، به عنوان مثال، عبارت “cn” را در میله آدرس تایپ کنید و برگه CNN.com شما باز باشد ممکن است دو مورد منطبق برای آن بیابید: یکی از لیست سوابق وب است و دیگری نشان میدهد که این یک برگه باز است. اگر قابیلت “تعویض به برگه” نتایج جستجوی برگه را جداگانه نشان میداد (شاید در بالای لیست) میتوانست مفیدتر باشد. شما با فایرفاکس ۴ همچنین میتوانید به طور ثابت یک برگه را به سمت چپ میله برگه بچسبانید. به این صورت، آن برگه همیشه آنجا خواهد بود، حتی وقتی فایرفاکس را از نو راه اندازی میکنید. این یک قابلیت نسبتا مفید است، ولی به خوبیِ قابلیتهای کروم و اینترنتاکسپلورر نیست که به شما امکان سنجاق زدن برگهها را نیز میدهند. در کروم شما میتوانید روی دستکتاپتان هم یک میانبر برای دسترسی به سایت ایجاد نمایید، در حالی که در اینترنت اکسپلورر ۹ میتوانید یک سایت را در میله وظیفهتان در ویندوز ۷ سنجاق بزنید. قابلیت Sync در فایرفاکس اگر شما از فایرفاکس در کامپیوترها، سیستمهایعامل و/یا دستگاههای مختلف استفاده میکنید از قابلیت Sync فایرفاکس که در این نسخه جدید عرضه شده است خوشنود خواهید شد. Sync فایرفاکس میتواند بوکمارکها، سابقه مرور وب، گذرواژهها و برگههای باز را هماهنگ کند. ابزار Sync فایرفاکس حتی وبسایتهایی که روی دستگاه دیگری در یک فایرفاکس دیگر باز کرده اید را لیست می کند. اگر، به عنوان مثال، از فایرفاکس روی یک سیستمعامل مکینتاش و یک کامپیوتر شخصی استفاده میکنید، Sync فایرفاکس به طور اتوماتیک همه چیز را بین این دو همزمان میسازد. و این ابزار با مرورگر موبایل فایرفاکس نیز، که هماکنون در حالت آزمایشی است، کار میکند. برای این کار، شما اول باید یک حساب Sync فایرفاکس برای خود ایجاد نمایید، و بعد برای استفاده از دستگاههای متعدد از دستورالعملها پیروی نمایید. این یک فرایند ساده و آسان است. شما حتی میتوانید به طور همزمان برگههای باز را از کامپیوتر دیگری که در حال اجرای فایرفاکس است نمایش دهید. اگر روی فلش رو به پایین در سمت راست همه برگههای بازتان کلیک کنید و عبارت “برگهها از کامپیوترهای دیگر” را انتخاب نمایید لیستی از همه برگههای بازتان در کامپیوتر یا دستگاه دیگر را خواهید دید. روی هر کدام که دو بار کلیک نمایید باز میشود. ولی استفاده از این قابلیت اشتراک برگهها ممکن است سردرگمکننده باشد. اگر شما برگهها را از کامپیوتر دیگری نشان میدهید، و برگههای جدید روی کامپیوتر دیگری افزوده میشوند یا بسته میشوند، نمایشگر شما آپدیت نخواهد شد — بلکه فقط برگههایی را که در زمانی که خواهان دیدنشان شدید باز بودند نشان خواهد داد. برای دیدن برگههای باز فعلی باید صفحه را ببندید و سپس بخواهید که دوباره برگهها را از کامپیوتر دیگر ببینید. ابزار Sync فایرفاکس کاملا در فایرفاکس جدید نیست. در سال ۲۰۰۷، کمپانی موزیلا یک پروژه همزمانسازی به نام Weave را آغاز کرد که به عنوان یک افزونه به نسخههای قبلی فایرفاکس و همچنین آیفونها، تلفنهای BlackBerry و به عنوان یک نسخه آزمایشی برای تلفنهای آندروید در دسترس است. با این حال، با بهکارگیری آن در فایرفاکس ۴، این قابلیت برای نخستین بار مستقیما به مرورگر این کمپانی افزوده شده است. Sync فایرفاکس شاید برای کسانی که از مرورگرهای مختلف استفاده میکنند آنقدر مفید نباشد. برای این دسته از کاربران، یک ابزار بهتر Xmarks است که بوکمارکها و گذرواژههای مرورگر برای فایرفاکس، سافاری، اینترنتاکسپلورر و کروم را همزمانسازی مینماید. نیاز به سرعت صفحات وب بزرگتر و بارگیریشان کندتر میشود، و برنامههای مبتنی بر وب بیشتر میشوند — از اینرو سرعت مرورگر مهمتر از همیشه شده است. من در آزمایشهای انجام شده توسط SunSpider Javascript Benchmark متوجه شدم که سرعت فایرفاکس به اندازه نسخههای فعلی اینترنت اکسپلورر، اپرا یا کروم نیست، اگرچه سرعت آن در سطحی بالاتر از سافاری ارزیابی شده است. من در آزمایشهایم از یک لپتاپ Dimention 9200 کمپانی دل با پردازشگر ۲٫۴ گیگاهرتز چهارهستهای Core 2 کمپانی اینتل و رم ۲ گیگابایت که مجهز به سیستمعامل ویندوز ویستا بود استفاده کردم. من سه سری آزمایش روی هر مرورگر انجام دادم و از نتایج به دست آمده معدلگیری کردم. فایرفاکس ۴ کمی از اینترنت اکسپلورر، اُپرا و کروم کندتر است ولی با فاصله زیادی از سافاری پیشی می گیرد (عددهای کمتر بهتر هستند) مدت میانگین فایرفاکس ۴ برای تکمیل آزمایشها، ۳۱۹٫۴ میلیثانیه (ms) ثبت شد در حالی که این زمان برای سریعترین مرورگر (اینترنت اکسپلورر ۹) برابر با ۲۷۷٫۳ میلیثانیه بود. مدت ۳۰۸٫۷ میلیثانیه برای اپرا ۱۱٫۰۱، مدت ۳۱۲٫۱ میلیثانیه برای کروم ۱۰٫۰٫۶۴۸ و مدت میانگین ۴۱۷٫۱ میلیثانیه برای سافاری به ثبت رسید. میتوان گفت که شما احتمالا متوجه تفاوت سرعت میان فایرفاکس ۴، اینترنت اکسپلورر، کروم و اپرا نخواهید شد — چند میلیثانیه تفاوت در اینجا یا آنجا چندان به چشم نمیآید. فایرفاکس، مانند IE9، از پردازشگر گرافیکی شما برای شتاب دادن به کار پردازش فشرده همچون اجرای بازیها و نمایش گرافیکهای سهبعدی استفاده میکند. کمپانیهای موزیلا و مایکروسافت با یکدیگر بر سر اینکه کدام مرورگر از این نظر برتر است به چشم و همچشمی پرداختهاند، ولی در حال حاضر آزمونهای استانداردی برای سنجش این قابلیت وجود ندارند. پشتیبانی از HTML5 کار فایرفاکس ۴ در پشتیبانی از استانداردهای وب، از جمله استاندارهای جدید HTML5، بسیار خوب است. این مرورگر در صفحه آزمایش HTML5، که پشتیبانی کامل از HTML5 را بررسی میکند، به امتیاز ۲۴۰ از ۴۰۰ امتیاز ممکن دست یافت، که فقط کروم با امتیاز ۲۸۸ بهتر از آن میباشد. اپرا با نمره ۲۳۴ درست پس از فایرفاکس قرار گرفت، و سافاری با امتیاز ۲۲۸ و IE9 با امتیاز ۱۳۰ در رتبههای بعدی جای گرفتند. فایرفاکس در آزمایش Acid 3، که از نظر پیروی یک مرورگر از استانداردهای وب به ویژه جاوااسکریپت و “مدل شیءگرای سند (DOM)” به آن نمره میدهد، خوب کار کرد ولی نه کامل. این مرورگر امتیاز ۹۷ از ۱۰۰ را به دست آورد و صفحه آزمایش را، به جز نمایش یک باکس به رنگ خاکستری که باید آبی میبود، بدون اشکال نشان داد. اپرا، سافاری و کروم نمره ۱۰۰ گرفتند و صفحه را بدون اشکال نمایش دادند. IE9 به امتیاز ۹۵ رسید و همان اشتباه فایرفاکس ۴ را در تکمیل صفحه مرتکب شد. فایرفاکس ۴ کارش را در اجرای ویدئوی HTML5 در تمام صفحاتی که من بازدید کردم هم بسیار خوب انجام داد، مگر در مورد یک وبسایت که مایکروسافت برای تشریح HTML5 ایجاد نموده بود — ویدئوهای آنجا یا به درستی نمایش داده نمیشدند یا اصلا کار نمیکردند. وگرنه، فایرفاکس همه صفحاتی که من بازدید کردم را بدون اشکال نمایش داد. سایر قابلیتها فایرفاکس در آغاز (حداقل تاحدودی) به خاطر افزونههای فراوانش به محبوبیت رسید. در این نسخه، بخش “مدیریت افزونهها” تغییر نسبتا مفیدی داشته است. این بخش اکنون به جای یک پنجره کوچک پاپآپ در یک پنجره کامل در برگه خودش باز میشود، که حرکت در مسیرها را آسانتر میکند. بخش مدیریت افزونه های فایرفاکس اکنون به جای یک پنجره کوچک در یک برگه کامل باز می شود علاوه بر این، وقتی شما روی لینک More کلیک میکنید تا افزونهای را اضافه کنید، اطلاعات بیشتری نسبت به گذشته درباره آن به دست میآورید، از جمله تاریخ نصب یا بهروزرسانی آن افزونه، لینکی به صفحه خانگی آن و یک توضیح کامل. با این حال، وقتی شما افزونهها را نصب یا حذف میکنید، برخلاف کروم، که نیازی به راهاندازی دوباره ندارد، باز هم باید فایرفاکس را از نو راهاندازی نمایید. فایرفاکس ۴ همچنین قابلیت “مرا دنبال نکن” را ارائه مینماید که به شما این امکان را میدهد تا به وبسایتهایی که بازدید میکنید اطلاع میدهد که نمیخواهید رفتارتان را تعقیب کنند. برای فعال کردن این قابلیت روی دکمه فایرفاکس کلیک کنید و Options را انتخاب نمایید (در سیستمعامل مکینتاش به “عملکردهای فایرفاکس” مراجعه کنید، روی برگه Advanced کلیک کنید، سپس زیربرگه General را کلیک نمایید و کادر مربعی کنار “به وبسایتها اطلاع بده که نمیخواهم مرا تعقیب کنند (Tell web sites I do not want to be tracked)” را تیک بزنید. علاوه بر این، موزیلا مجموعهای از دیگر امکانات مخفی را در برای بهبود امنیت ایجاد نموده است. فعال کردن این قابلیت تضمین نمیکند که آن وبسایتها مسیر شما را تعقیب نخواهند کرد، زیرا هیچ الزامی برای تعهد سایتها در این زمینه وجود ندارد. ولی با این وجود، برخی ممکن است به آن احترام بگذارند، از اینرو این قابلیت را میتوان سودمند دانست. افزایش سرعت چرخه بازبینی فایرفاکس ۴ نسبت به نسخه ۳ آن پیشرفت بسیاری کرده است، ولی مدت زیادی طول کشید که موزیلا به اینجا رسید. فایرفاکس ۳٫۵ در ژوئن ۲۰۰۹ منتشر شد، که به این ترتیب ارتقای آن حدود دو سال زمان برده است. مدت اجرای این چرخه بازبینی به اندازه زمانیست که مایکروسافت صرف کرده است – دو سال طول کشید تا این کمپانی اینترنت اکسپلورر را از نسخه ۸ (که در مارس ۲۰۰۹ منتشر شده بود) به نسخه ۹ (در مارس ۲۰۱۱) ارتقا داد. این مدت در مقیاس مرورگرها زمانی بسیار طولانیست. موزیلا این واقعیت را پذیرفته است، و میگوید که بر سرعت چرخه بازبینی اش به طرز چشمگیری خواهد افزود. اگر این کار انجام نشود، کروم، که چرخه بازبینی به مراتب سریعتری دارد، به راحتی از آن فاصله خواهد گرفت. سخن پایانی فایرفاکس با ارئه نسخه ۴ یک بازبینی اساسی در مرورگرش انجام داده است که سرعت بهتر و یک رابط مرتبتر ارائه نموده که فضای بیشتری در اختیار محتوای وب میگذارد. مفیدترین تغییرات انجام شده در آن قابلیت عالی مدیریت برگههای پانوراما و امکان چندسکویی و چنددستگاهی همزمانسازی Sync میباشد. واضح است که این مرورگر برای کسانی که غالبا برگههای زیادی را باز نگه میدارند و به دنبال راهی برای راحتتر کردن کار با آنها هستند بهترین انتخاب است. ولی حتی با صرفنظر از قابلیتهای پانوراما، کاربران فایرفاکس و آنهایی که به خاطر رابط کاربری ناهنجار فایرفاکس از آن فاصله گرفتهاند مایل خواهند بود به خاطر سرعت افزایشیافته و رابط مرتبش، و به این دلیل که فایرفاکس هنوز وسیعترین مجموعه افزونهها را نسبت به دیگر مرورگرها داراست، آن را امتحان کنند.
